Tijdens het Middelburg Wijnfestival heb ik niet alleen (meerdere) wijntjes gedronken, ik heb ook meegelopen met de wijnwandeling van Ed de Graaf. Wist jij dat Middelburg zo’n wijnverleden heeft? Heel veel panden in de stad hebben een relatie met wijn. Wijnwuuf op de culturele tour, klaar voor een geschiedenis lesje? 😉
Dat Middelburg een mooie stad is met veel geschiedenis weten we denk ik allemaal wel. Dat wijn zo’n rol speelde in Middelburg wist ik dan weer niet. Dit is terug te zien aan de originele namen die bij veel panden nog op de gevel staan. Oh wat ben ik daar toch jaloers op, je zou maar in de ‘blauwe druiventros’ wonen, dat wil toch iedereen?
Werd er dan veel wijn gemaakt in Middelburg?
Nope, of nouja, bijna niet. Misschien een klein beetje voor eigen gebruik. Vooral werd er heel veel wijn verhandeld door wijnkooplieden. Vooral in de Middeleeuwen en in de VOC tijd. Middelburg lag namelijk erg centraal in Europa, door de wijnhandel ontstond er een eerste bloeiperiode in Middelburg. In deze tijd was er vooral veel wijnhandel met La Rochelle en Bordeaux. In 1550 importeerde Middelburg bijna 11 miljoen (!) liter wijn. In 1565 werd 75% van alle wijn die in Nederland geïmporteerd werd verhandeld via Middelburg.
Golden oldies
In de Gouden Eeuw was Middelburg samen met Amsterdam het centrum van de wereld, wijn was in die tijd één van de producten waar erg veel in gehandeld werd. Dit betekende een rijke tijd voor Middelburg. In deze tijd zijn veel monumenten gebouwd in het centrum door de wijnkooplieden. Dit is terug te lezen aan verschillende namen op de panden. Veel namen zijn Frans, Duits of Engels en vertaald naar het Nederlands, daarom zie je niet altijd meteen dat de naam iets met wijn te maken heeft.
It’s in the name
Loop binnenkort eens een rondje door bijvoorbeeld de Singelstraat, Spanjaardstraat, Pijpstraat, Bogardstraat, Balans of over de Dam en de Rouaansekaai. Soms is het even zoeken maar je komt zeker wat tegen! Hier wat voorbeelden (ik verklap natuurlijk niet alles) en de betekenis:
Oxhooft – Oxhooft is een inhoudsmaat van een (wijn)vat, ongeveer 220/232 liter. Deze werd meestal gebrandmerkt met een ossenhoofd.
Romein – Dit was de naam voor een herberg of wijnhuis
Romer – Benaming voor een wijnglas
Wijnpersse – Dit betekend natuurlijk wijnpers maar is ook het symbool voor overwinning
Druiventros, Den Wynougst, Druyfftack – Tsjah, moet ik deze uitleggen?
Toelast – Groot wijnvat
Canary Pype – Wijn afkomstig van de Canarische eilanden
Bastaert – Eenvoudige witte zoete wijn (denk maar aan bastaard suiker, ook zoet haha)
Vliegendt Hert – De wijnkoperij/restaurant waar ik momenteel ook wijncursus volg is vernoemd naar de naam van het pand. Het Vliegendt Hert was een VOC schip dat in 1735 net was vertrokken van Fort Rammekens (Ritthem) naar Indië en voor de kust van Vlissingen al is vergaan. Het wrak werd in 1981 ontdekt en naast goud, zilver en tabak was er ook wijn aan boord. In 2003 zijn hier zes flessen wijn voor 9.700 euro van verkocht! (En dat terwijl het hoogstwaarschijnlijk niet meer te drinken is) De kelder van het Vliegendt Hert is nog steeds in originele staat.
Rysel – De Nederlandse benaming voor Lille, een wijnverhandelaar uit Lille woonde hier. Zo heet een ander pand ook Civilien, Sevilla. Er zijn nog veel meer namen die steden voorstellen waar wijnkooplieden vandaan kwamen.
Zo, hoppa. Weet je in vijf minuten (bijna) alles over de wijngeschiedenis van Middelburg. Heb je bij de volgende verjaardag weer iets leuks te vertellen, You’re welcome!
